فهرست محتوا
مسیر تکامل forex یا همان شبکه گسترده تبادل ارزها از سه سیستم پولی در تاریخ عبور می کند.
سیستم برتون وودز
توافق نامه اسمیتسونیان
سیستم نرخ ارز شناور
جنگ جهانی دوم پس از شش سال با پیروزی متفقین پایان یافت و تنها کشوری که کمترین آسیب را از جنگ دیده بود ایالات متحده بود که زمینه ایجاد برتون وددز را فراهم کرد.
نمایندگان 44 کشور در سال پایانی جنگ 1944 به منظور کنفرانس مالی در محل برتون وودز واقع در امریکا گرد هم آمدند.
چه عواملی باعث ظهور سیستم برتون وودز شد
تا جنگ جهانی اول اکثر کشورها از استاندارد طلا پیروی می کردند. با این حال با شروع جنگ این استاندارد کنار گذاشته شد زیرا برای تامین هزینه های جنگ نیاز به چاپ پول بیشتری داشتند.
این چاپ ارز باعث تورم بیش از حد شد، زیرا عرضه پول بر تقاضا غلبه کرد. پس از جنگ کشورها به ایمنی استاندارد طلا بازگشتند اما رکود اقتصادی ناشی از اثرات جنگ در سال 1933 باعث
تورم بیش از حد باعث شد که ارزش پول به طرز چشمگیری کاهش یابد، به طوری که در برخی موارد، مردم فقط برای خرید یک قرص نان به چرخ دستی های پر از پول نقد نیاز داشتند.
همه چیز تا بحران بزرگ خوب پیش رفت. پس از سقوط بازار سهام (آمریکا) در سال 1929، سرمایه گذاران به معاملات کالا روی آوردند. این باعث افزایش قیمت طلا شد، در نتیجه مردم دلار های خود را برای خرید طلا خرج می کردند.
به همین ترتیب فدرال رزرو بانک مرکزی آمریکا با افزایش نرخ بهره شرایط را پیچیده تر کرد.
سیستم برتون وودز چیست
قبل از برتون وودز، بیشتر کشورها از استاندارد طلا پیروی می کردند. بعد از برتون وودز، هر یک از اعضا توافق کردند که پول خود را با دلار آمریکا و نه طلا، بازخرید کنند.
چرا دلار؟ ایالات متحده سه چهارم عرضه طلای جهان را در اختیار داشت. هیچ ارز دیگری به اندازه کافی طلای پشتوانه نداشت، برتون وودز به دنیا اجازه داد تا به آرامی از یک استاندارد طلا به یک استاندارد دلار آمریکا تبدیل شود. دلار اکنون جایگزین طلا شده بود. در نتیجه، ارزش دلار شروع به افزایش نسبت به ارزهای دیگر کرد.
این توافق و جایگزینی دلار به جای طلا، تقاضای بیشتری برای دلار ایجاد کرد، حتی اگر ارزش دلار نسبت به طلا ثابت می ماند.
- این اختلاف در ارزش، بذر کافی برای سقوط سیستم برتون وودز در سه دهه بعد کاشت.
مفاد سیستم برتون وودز
بر اساس این توافق نامه، کشورها قول دادند که بانک های مرکزی آنها نرخ ارز ثابت بین ارزهای خود و دلار را حفظ کند.
کشور ها این امکان را پیدا کردند که با خرید ارز خود در بازار، جلوی کاهش بیش از حد ارزش آن را بگیرند.
خرید ارز باعث افزایش قیمت آن می شود، بنابراین بانک مرکزی پول بیشتری چاپ می کند. این تولید چاپ باعث افزایش عرضه و پایین آمدن قیمت ارز می شود. این روش یک سیاست پولی است که اغلب توسط بانکهای مرکزی برای کنترل تورم استفاده می شود.
اعضای سیستم برتون وودز توافق کردند که از جنگ تجاری اجتناب کنند. به عنوان مثال، هیچ عضوی اجازه کاهش ارزش پول خود را برای صادرات بیشتر نداشت.
اما می توانست تحت شرایط خاص ارز های خود را تنظیم کنند. به عنوان مثال، اگر سرمایه گذاری خارجی شروع به بی ثباتی در اقتصاد آنها کند. اجازه اقدام و تنظیم ارز را داشتند.
همچنین می توانستند ارزش ارز های خود را برای بازسازی پس از جنگ تنظیم کنند.
نقش صندوق بین المللی پول و بانک جهانی
سیستم برتون وودز بدون صندوق بین المللی پول نمی توانست کار کند. کشور های عضو برای جلوگیری از کاهش ارزش پول خود به آن نیاز داشتند.
این کشورها با گرفتن وام از این بانک به نوعی ارزش پول خود را تنظیم می کردند. کشورها تصمیم گرفتند که به بانک بین المللی پول قدرت یک بانک مرکزی جهانی را ندهند. سپس هر کشور عضو سیستم برتون وودز مجاز بود آنچه را که لازم داشت، در حد مشارکت های خود وام بگیرد.
صندوق بین المللی پول همچنین مسئول اجرای توافق نامه برتون وودز بود، صندوق بین المللی پول برای چاپ پول و تأثیرگذاری بر اقتصاد با سیاست های پولی طراحی نشده است. در عوض، آنها توافق کردند که مجموعه ای ثابت از ارزهای ملی و طلا باشد.
سقوط سیستم برتون وودز
در سال 1971، ایالات متحده از رکود تورمی عظیم رنج می برد، ترکیبی از تورم و رکود اقتصادی که باعث بیکاری و رشد اقتصادی پایین است.
در واکنش به کاهش خطرناک ارزش ارز، رئیس جمهور ریچارد نیکسون شروع به کاهش ارزش دلار نسبت به طلا کرد. نیکسون ارزش دلار را تا 42 دلار در هر انس کاهش داد.
طرح کاهش ارزش، عکس نتیجه داد. این در حالی است که مردم دلارهای خود را به سرعت برای خرید طلا هزینه کردند، در همان سال، نیکسون ارزش دلار را از طلا قطع کرد. بدون کنترل قیمت، طلا به سرعت در بازار آزاد تا 120 دلار در هر اونس افزایش یافت و به سیستم برتون وودز خاتمه داد.
ایجاد برتون وودز منجر به این شد که کشورها ارزهای خود را به دلار آمریکا گره بزنند. به نوبه خود، دلار به قیمت طلا متصل گردید و ایالات متحده در اقتصاد جهانی مسلط شد. ایالات متحده تنها کشوری بود که می توانست ارز رایج جهانی را چاپ کند و کشورها انعطاف پذیری بیشتری نسبت به استاندارد طلا داشتند.
نتایج برتون وودز
با این توافق دلار امریکا جایگزین استاندارد طلا به عنوان واحد پول جهانی شد.
این توافق آمریکا را به یک ابر قدرت اقتصادی در دنیا تبدیل کرد.
پس از امضای توافق نامه، آمریکا تنها کشوری بود که توانایی چاپ دلار را داشت.
پس از توافق برتون وودز، بانک های جهانی جدید و صندوق بین المللی پول ایجاد شدند، که تحت حمایت آمریکا بودند.
سیستم برتون وودز انعطاف پذیری بیشتری نسبت به پایبندی دقیق به استاندارد طلا به ملت ها می داد. همچنین نوسانات کمتری نسبت به سیستم ارزی بدون استاندارد ارائه کرد، که کشور عضو همچنان توانایی تغییر ارزش پول خود را در صورت لزوم، برای اصلاح روند اقتصادی حفظ کنند.
مقاله پیشنهادی: توافق نامه اسمیتسونیان